ISSN: 2149-505X
E-ISSN: 3062-2506
DOI: 10.36991/PHILIA
Yayıncı: Prof. Dr. Mustafa ADAK
Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesi
PHILIA: Uluslararası Eskiçağ Akdeniz'i Araştırmaları Dergisi azami yayın etiği standartlarını yerine getirmeyi amaçlayan hakemli bir dergidir. Yayım sürecinin tüm tarafları (editörler, yazarlar, hakemler ve yayınevi) etik normlara uymak zorundadırlar. Bu hususta Yayın Etiği Kurulu'nun – COPE (http://publicationethics.org/ web adresinden temin edilebilir) Dergi Editörleri için Tutum ve Örnek Uygulama Yönergesine dayanan Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesinin ilkelerini aşağıda beyan ederiz.
Editörlerin Görevleri
• Tarafsızlık ve Editöryal Bağımsızlık
Editörler, gönderilen makaleleri, yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, vatandaşlık, dini inanç, siyasi felsefe veya kurumsal bağlılıklarına bakmaksızın, yalnızca akademik değerlerine (önem, özgünlük, çalışmanın geçerliliği, anlaşılırlık) ve derginin kapsamıyla ilgisine göre değerlendirir. Düzenleme ve yayınlama kararları, hükümetlerin veya derginin kendisi dışındaki herhangi bir kurumun politikaları tarafından belirlenmez. Yayın kurulu, derginin tüm editoryal içeriği ve bu içeriğin yayınlanma zamanlaması üzerinde tam yetkiye sahiptir.
• Gizlilik
Editörler ve editoryal görevliler, gönderilen bir makale hakkındaki hiçbir bilgiyi, uygun olduğu şekilde, sorumlu yazar, hakemler, potansiyel hakemler, diğer editoryal danışmanlar ve yayıncı dışında kimseye açıklamayacaktır.
• Açıklama ve Çıkar Çatışmaları
Editörler ve yayın kurulu üyeleri, yazarların açık yazılı izni olmadan, gönderilen bir makalede açıklanan yayınlanmamış bilgileri kendi araştırma amaçları için kullanmayacaktır. Editörlerin makaleyi ele almaları sonucunda elde ettikleri ayrıcalıklı bilgiler veya fikirler gizli tutulacak ve kişisel çıkarları için kullanılmayacaktır. Editörler, yazarlardan, şirketlerden veya makalelerle bağlantılı kurumlardan herhangi biriyle rekabetçi, işbirlikçi veya diğer ilişkilerden / bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmaları olan makaleleri değerlendirmekten kendilerini geri çekeceklerdir; bunun yerine, yayın kurulunun başka bir üyesinden makaleyi ele almasını isteyeceklerdir.
• Yayın Kararları
Editörler, yayınlanmak üzere gönderilen tüm makalelerin alanında uzman en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesinden geçmesini sağlar. Dergiye gönderilen makalelerden hangilerinin yayınlanacağına, söz konusu çalışmanın geçerliliği, araştırmacılar ve okuyucular için önemi, hakemlerin yorumları ve iftira, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yürürlükte olan yasal gereklilikler temelinde yayın kurulu karar verir. Yayın kurulu bu kararı verirken kendi aralarında veya hakemlerle görüşebilir.
• Soruşturmalara Katılım ve İşbirliği
Editörler (yayıncı ve/veya toplulukla birlikte), gönderilen bir makale veya yayınlanan bir yazıyla ilgili etik kaygılar ortaya çıktığında duyarlı önlemler alacaktır. Bildirilen her etik dışı yayıncılık davranışı, yayından yıllar sonra ortaya çıkmış olsa bile incelenecektir. PHILIA editörleri, şüpheli suistimal vakalarını ele alırken COPE Akış Şemalarını takip eder. Soruşturma sonucunda etik kaygının yerinde olduğu anlaşılırsa, dergide bir düzeltme, geri çekme, kaygı ifadesi veya ilgili olabilecek başka bir not yayınlanacaktır.
Hakemlerin Görevleri
• Editoryal kararlara katkı
Hakem değerlendirmesi, editörlerin editoryal kararlar almasına yardımcı olur ve yazarlarla editoryal iletişim yoluyla yazarların makalelerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Hakem değerlendirmesi, resmi bilimsel iletişimin temel bir bileşenidir ve bilimsel çabanın merkezinde yer alır. PHILIA, bilimsel sürece katkıda bulunmak isteyen tüm bilim insanlarının adil bir hakemlik yapma yükümlülüğü olduğu görüşünü paylaşmaktadır.
• İvedilik
Bir makalede rapor edilen araştırmayı incelemek için yeterli olmadığını düşünen veya hızlı bir şekilde incelenmesinin imkansız olacağını düşünen herhangi bir hakem derhal editörleri bilgilendirmeli ve alternatif hakemlerle iletişime geçilebilmesi için inceleme davetini reddetmelidir.
• Gizlilik
İncelenmek üzere alınan tüm makaleler gizli belgelerdir ve bu şekilde muamele görmelidir; editörler tarafından izin verilmedikçe (sadece istisnai ve özel koşullar altında bunu yapacaklardır) başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum, inceleme davetini reddeden davetli hakemler için de geçerlidir.
• Tarafsızlık standartları
İncelemeler objektif bir şekilde yürütülmeli ve gözlemler destekleyici argümanlarla birlikte açık bir şekilde formüle edilmelidir ki yazarlar bunları makaleyi geliştirmek için kullanabilsinler. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
• Kaynakların Onaylanması
Hakemler, yazarlar tarafından atıfta bulunulmamış ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Daha önceki yayınlarda rapor edilmiş bir gözlem, türetme veya argüman olan herhangi bir ifadeye ilgili atıf eşlik etmelidir. Hakemler ayrıca, değerlendirilmekte olan makale ile kişisel bilgi sahibi oldukları diğer makaleler (yayınlanmış veya yayınlanmamış) arasındaki önemli benzerlik veya örtüşmeleri editörlere bildirmelidir.
• Bildirim ve çıkar çatışmaları
Davet edilen hakemlerden herhangi biri, yazarlardan, şirketlerden veya kurumlardan herhangi biri ile rekabet, işbirliği veya diğer ilişkiler veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarına sahipse, çıkar çatışmalarını bildirmek için derhal editörleri bilgilendirmeli ve alternatif hakemlerle iletişime geçilebilmesi için inceleme davetini reddetmelidir. Gönderilen bir makalede ifşa edilen yayınlanmamış materyal, yazarların açık yazılı izni olmadan bir hakemin kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve hakemin kişisel avantajı için kullanılmamalıdır. Bu durum, hakemlik davetini reddeden davetli hakemler için de geçerlidir.
Yazarların Görevleri
• Raporlama standartları
Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir açıklamasını sunmalı ve ardından çalışmanın önemine ilişkin objektif bir tartışma yapmalıdır. Makale, başkalarının çalışmayı yaymasına olanak sağlamak için yeterli ayrıntı ve referans içermelidir. İnceleme makaleleri doğru, objektif ve kapsamlı olmalı, editoryal 'görüş' veya perspektif yazıları ise bu şekilde açıkça tanımlanmalıdır. Hileli veya bilerek yanlış beyanlar etik dışı davranış teşkil eder ve kabul edilemez.
• Verilere erişim ve saklama
Yazarlardan, çalışmalarının ham verilerini editoryal inceleme için makaleyle birlikte sunmaları istenebilir ve mümkünse verileri kamuya açık hale getirmeye hazır olmalıdırlar. Her halükarda yazarlar, katılımcıların gizliliğinin korunabilmesi ve tescilli verilerle ilgili yasal hakların bunların yayınlanmasını engellememesi koşuluyla, bu verilerin yayınlandıktan sonra en az 10 yıl boyunca (tercihen kurumsal veya konu bazlı bir veri havuzu veya başka bir veri merkezi aracılığıyla) diğer yetkin profesyonellerin erişimine açık olmasını sağlamalıdır.
• Özgünlük ve intihal
Yazarlar, yalnızca tamamen özgün çalışmalar yazdıklarından ve sunduklarından ve başkalarının çalışmalarını ve/veya sözlerini kullanmışlarsa, buna uygun şekilde atıfta bulunduklarından emin olmalıdır. Makalede rapor edilen çalışmanın niteliğinin belirlenmesinde etkili olan yayınlara da atıfta bulunulmalıdır. İntihal, bir başkasının makalesini yazarın kendisininmiş gibi "aktarmaktan", bir başkasının makalesinin önemli bölümlerini (atıfta bulunmadan) kopyalamaya veya başka şekilde ifade etmeye, başkaları tarafından yürütülen araştırmalardan elde edilen sonuçları iddia etmeye kadar birçok şekilde gerçekleşebilir. Her türlü intihal, etik olmayan bir yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
• Çoklu, mükerrer, gereksiz veya eşzamanlı gönderim/yayın
Esasen aynı araştırmayı anlatan makaleler birden fazla dergide veya birincil yayında yayınlanmamalıdır. Bu nedenle, yazarlar daha önce başka bir dergide yayınlanmış bir makaleyi değerlendirilmek üzere göndermemelidir. Bir makalenin aynı anda birden fazla dergiye gönderilmesi etik olmayan bir yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez. Bazı makale türlerinin (klinik kılavuzlar, çeviriler gibi) birden fazla dergide yayınlanması, belirli koşulların yerine getirilmesi şartıyla bazen haklı görülebilir. İlgili dergilerin yazarları ve editörleri, birincil belgenin aynı verilerini ve yorumunu yansıtması gereken ikincil yayını kabul etmelidir. İkincil yayında birincil referansa atıfta bulunulmalıdır.
• Makale yazarlığı
Yalnızca şu yazarlık kriterlerini karşılayan kişiler makalede yazar olarak listelenmelidir, çünkü içerik için kamusal sorumluluk alabilmelidirler: (i) çalışmanın konseptine, tasarımına, yürütülmesine, veri toplanmasına veya analizine / yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuşlardır; ve (ii) makaleyi hazırlamış veya önemli entelektüel içerik için eleştirel bir şekilde gözden geçirmişlerdir; ve (iii) makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayın için sunulmasını kabul etmişlerdir. Makalede rapor edilen çalışmaya önemli katkılarda bulunan (teknik yardım, yazma ve düzenleme yardımı, genel destek gibi) ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan tüm kişiler yazar olarak listelenmemeli, ancak isimlerinin belirtilmesi için yazılı izinleri alındıktan sonra "Teşekkür" bölümünde belirtilmelidir. Sorumlu yazar, tüm uygun ortak yazarların (yukarıdaki tanıma göre) ve uygun olmayan hiçbir ortak yazarın yazar listesine dahil edilmediğinden emin olmalı ve tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığını ve yayınlanmak üzere gönderilmesini kabul ettiğini doğrulamalıdır.
• Açıklama ve çıkar çatışmaları
Yazarlar, mümkün olan en erken aşamada (genellikle başvuru sırasında bir açıklama formu göndererek ve makaleye bir açıklama ekleyerek), sonuçları veya makaledeki yorumlarını etkileyebilecek her türlü çıkar çatışmasını açıklamalıdır. Açıklanması gereken potansiyel çıkar çatışmalarına örnek olarak, onur ücreti, eğitim hibeleri veya diğer fonlar, konuşmacı bürolarına katılım, üyelik, istihdam, danışmanlık, hisse senedi sahipliği veya diğer öz sermaye payları ve ücretli uzman tanıklığı veya patent-lisans düzenlemeleri gibi mali olanlar ve makalede tartışılan konu veya materyallerle ilgili kişisel veya mesleki ilişkiler, bağlantılar, bilgi veya inançlar gibi mali olmayanlar verilebilir. Çalışma için tüm mali destek kaynakları açıklanmalıdır (varsa hibe numarası veya diğer referans numarası dahil).
• Kaynaklara teşekkür
Yazarlar, başkalarının çalışmalarına uygun şekilde teşekkür ettiklerinden emin olmalı ve ayrıca rapor edilen çalışmanın niteliğini belirlemede etkili olan yayınlara atıfta bulunmalıdır. Özel olarak (üçüncü taraflarla yapılan konuşma, yazışma veya tartışmalardan) elde edilen bilgiler, kaynaktan açık ve yazılı izin alınmadan kullanılmamalı veya rapor edilmemelidir. Yazarlar, makale hakemliği veya hibe başvuruları gibi gizli hizmetlerin sağlanması sırasında elde edilen bilgileri, bu hizmetlerle ilgili çalışmanın yazar(lar)ından açık yazılı izin almadıkça kullanmamalıdır.
• Tehlikeler ve insan veya hayvan denekler
Çalışma, kullanımlarında olağandışı tehlikeler bulunan kimyasallar, prosedürler veya ekipman içeriyorsa, yazarlar bunları makalede açıkça belirtmelidir. Çalışma hayvanların veya insan katılımcıların kullanımını içeriyorsa, yazarlar tüm prosedürlerin ilgili yasalara ve kurumsal kılavuzlara uygun olarak gerçekleştirildiğinden ve uygun kurumsal komite(ler)in bunları onayladığından emin olmalıdır; makale bu yönde bir ifade içermelidir. Yazarlar ayrıca, insan katılımcılarla yapılan deneyler için bilgilendirilmiş onam alındığına dair bir ifadeyi de makaleye eklemelidir. İnsan katılımcıların gizlilik haklarına her zaman riayet edilmelidir.
• Hakem değerlendirmesi
Yazarlar, hakem değerlendirmesi sürecine katılmak ve editörlerin ham veri, açıklama ve etik onay, hasta onayı ve telif hakkı izinlerinin kanıtlanması taleplerine derhal yanıt vererek tam bir işbirliği yapmakla yükümlüdür. İlk kararın "düzeltmeler gerekli" olması durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik bir şekilde, madde madde ve zamanında yanıt vermeli, makalelerini revize etmeli ve verilen son tarihe kadar dergiye yeniden göndermelidir.
• Yayımlanmış çalışmalardaki temel hatalar
Yazarlar kendi yayımlanmış çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar keşfettiklerinde, derginin editörlerini veya yayıncısını derhal bilgilendirmek ve makaleyi bir erratum şeklinde düzeltmek veya makaleyi geri çekmek için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdürler. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir taraftan öğrenirse, makaleyi derhal düzeltmek veya geri çekmek ya da makalenin doğruluğuna dair dergi editörlerine kanıt sunmak yazarların yükümlülüğüdür.
Yayıncının Görevleri
• Etik olmayan yayıncılık davranışlarının ele alınması
İddia edilen veya kanıtlanan bilimsel suistimal, hileli yayın veya intihal durumlarında, yayıncı (Phoibos Yayıncılık), editörlerle yakın işbirliği içinde, durumu açıklığa kavuşturmak ve söz konusu makaleyi düzeltmek için tüm uygun önlemleri alacaktır. Bu, bir düzeltmenin derhal yayınlanmasını, açıklamayı veya en ciddi durumda etkilenen çalışmanın geri çekilmesini içerir. Yayıncı, editörlerle birlikte, araştırma suiistimalinin meydana geldiği makaleleri tespit etmek ve yayınlanmasını önlemek için makul adımları atacak ve hiçbir koşulda bu tür suiistimalleri teşvik etmeyecek veya bilerek bu tür suiistimallerin gerçekleşmesine izin vermeyecektir. Yayıncı ve Dergi, yayın programları, hizmetleri ve faaliyetlerinde yaş, renk, din, inanç, engellilik, medeni durum, gazilik durumu, ulusal köken, ırk, cinsiyet, genetik yatkınlık veya taşıyıcılık durumu veya cinsel yönelim temelinde ayrımcılık yapmaz.

